Nerwice

NERWICE

Czujesz że twoje ciało szwankuje, ból w klatce piersiowej, wyłapujesz problemy z oddychaniem, podwyższone ciśnienie, serce bije nieprawidłowo, puls przyspieszony. A może trapi cię nawracająca biegunka, bóle brzucha, infekcje dróg intymnych? Robisz szereg badań: krwi, moczu, EKG. Ale wyniki badań są w normie. Może znów powraca dopiero co wyleczona infekcja dróg płciowych. Lekarze rozkładają ręce. Mówią, że w twoim cierpieniu nie ma przyczyny medycznej. Ty nie dowierzasz.

RODZAJE NERWIC i OBJAWY

Zaburzenia nerwicowe mają wiele postaci:

- Lęk napadowy czyli nagła i silna obawa przed utratą kontroli nad własnym ciałem (m.in. duszności, wykręcanie kończyn) czy lęk przed własną śmiercią

- Lęk uogólniony a więc trwające latami zamartwianie się, co bliscy zazwyczaj uosabiają z cechą charakteru tej osoby. Ciało „broni się” bólami głowy, bezsennością, zaparciami. A osoba by złagodzić te przykre dolegliwości może nadużywać leków przeciwbólowych, uspokajających czy sięgać po alkohol

- Zachowania obsesyjno-kompulsywne przejawiające się natrętnymi myślami bluźnierczymi, że „zrobię komuś krzywdę” i mogą iść w parze z zachowaniami rytualnymi typu: „jeśli obejdę ten murek pięć razy to będę miał gwarancję, że nikomu nie zrobię krzywdy”. Do najczęściej spotykanej nerwicy natręctw należy zbyt częste mycie dłoni lub całego ciała, ponadto może przybrać formę nawet prania kurtki, portfela wraz z pieniędzmi po każdym powrocie do domu. Osoba ma poczucie bezsensowności swoich działań ale nie jest w stanie ich powstrzymać ani zapanować nad obsesyjnymi myślami.

- Fobie. Czyli nadmierna reakcja lękowa w sytuacjach lub kontaktach z obiektami, które dla innych ludzi nie niosą ze sobą negatywnego skojarzenia. W tej grupie zaburzeń lęk jest związany - z przestrzenią (agorafobia),

  • - lęk przed przebywaniem w ciasnych pomieszczeniach (klaustrofobia)
  • - widokiem pająków (arachnofobia),
  • - kontaktem z psami (kynofobia),
  • - widokiem i pobieraniem krwi z żyły (hemofobia)
  • - lataniem samolotem (awiofobia)
  • - publicznym przemawianiem (glossofobia)

- Zaburzenia adaptacyjne zazwyczaj powiązane jest rysem fobii społecznej u danej osoby. Zaburzenie ujawnia się, gdy w życiu wydarzy się kryzys typu utrata pracy czy odejście małżonka lub poważna choroba kogoś bliskiego, odejście na emeryturę, jak też narodziny dziecka czy awans. I wówczas zamiast konstruktywnie zareagować na cios od życia czy przyjąć dar losu, osoba wpada w lęk. Staje się bezradna, napięta emocjonalnie, w skrajnych przypadkach może mieć kłopoty z wykonywaniem codziennych czynności czy nawet przemijajże kłopoty z pamięcią i poczuciem czasu.

- Ostra reakcja na stres przy doświadczeniu traumy bezpośredniego utraty życia lub bycia świadkiem śmierci bliskiej osoby, która na początku manifestuje się oszołomieniem, a z czasem obniżeniem nastroju lub wręcz przeciwnie drażliwością i pobudzeniem psychoruchowym.

- Zaburzenie stresowe pourazowe PTSD może uaktywnić się po latach od latach od przebytej traumy i rozpoznajemy je gdy obsesyjnie nawracających myślach, które jak flesz stawiają przed oczami sytuację urazową. Pojawiają się nieoczekiwanie w chwilach odpoczynku, np. tuż przed zaśnięciem. Nie mijają samoistnie a nawet z czasem nasilają się i nie ustępują przy relaksacji.

- Zaburzena somatoformiczne Nowsza klasyfikacja nie używa już określenia nerwica wegetatywna, do której należały wcześniej wymieniane dolegliwości jakby płynące z układu trawiennego. Uformowano nową grupę zwaną zaburzenia somatoformiczne, a więc dolegliwości które ulokowały się w ciele. Oprócz dolegliwości odczuwanych w układzie trawiennym i krążeniowym włączono do tej grupy dolegliwości, których laik nie połączyłby z podłożem natury lękowej. I należą do nich bolesne:

  •  - miesiączkowanie,
  • - oddawanie moczu,
  • - stosunki płciowe
  • - nawracające infekcje dróg płciowych

 

Jeśli lekarz wykluczy medyczne podłoże bolesnych miesiączek, oddawania moczu oraz stosunków płciowych to przyczyną dolegliwości jest zakamuflowany lęk. Nawracające infekcje dróg płciowych to może być przejaw nie do końca uświadomionego negatywnego nastawienia do partnera seksualnego lub w ogóle do seksualności, w przypadku kobiet do kobiecości.

 

Przyczyny zaburzeń nerwicowych i leczenie

Nieuświadomiony lub lekceważony latami lęk jakby wchodzi w ciało, lokuje się w organach wewnętrznych człowieka. I stąd poczucie choroby w ciele a tak naprawdę to ciało i psychika reaguje objawami nerwicowymi na przeciążenie stresowe.

Osoba znacznie ogranicza / wycofuje się z kontaktów bliskimi, znajomymi, w skrajnych przypadkach porzuca pracę, zamyka się w domu, by ująć sobie cierpienia i nie narażać się na pytające spojrzenia innych.

Lęki napadowe dotykają osoby wykonujące zawody, które w powszechnej opinii uchodzą za „odważne” typu pracownik straży pożarnej oraz takich zawodów jak prawnicy.

Najczęściej u podłoża zaburzenia nerwowego w mojej obserwacji jest dążenie do perfekcji, nie pozwalanie sobie na potknięcie, połączone z unieważnianiem swoich potrzeb, gdzieś podszyte strachem że nikt mi nie pomoże a powinienem we wszystkim sam sobie radzić. Nade wszystko góruje chęć zachowania idealnego wizerunku wobec ludzi.

Jeśli objawy wystąpiły nagle lub gdy mają gwałtowny przebieg, warto wesprzeć się lekiem przepisanym przez psychiatrę. Niebezpieczne okazuje się długotrwałe zażywanie leków przeciwbólowych czy leku przeciwlękowego, na który pacjenci uzyskują receptę u lekarza pierwszego kontaktu. Bywa też, że farmaceutyk okazuje się nie skuteczny.

W dalszej części konieczna jest praca nad sobą, poznaniem ‘osobistego stresora’, nauczyć się nowych reakcji na zniewalający do tej pory bodziec. Może okazać się nim nieuświadomione zdanie, które osoba ma z tyły głowy, np. „Udowodnię ojcu na co mnie stać, choć często mi powtarzał, że skończę w rowie”, „Muszę być silna i samowystarczalna”.

W leczeniu zaburzeń lękowych najwyższą skuteczność odnotowano w metodzie poznawczo-behawioralnej. W leczeniu fobii stosuje się desensytyzację, czyli odwrażliwienie na bodziec stresowy. Natomiast w opanowaniu objawów PTSD, traumy, lęków wprowadza się metodę EMDR - tu psychoterapeuta włącza w odpowiednim momencie rozmowy ruch gałek ocznych pacjenta w celu przywrócenia równowagi w systemie przetwarzania informacji przez jego mózg.

autor opracowania

psycholog Izabela Nowakowska

jest koordynatorem programu „Psycholog do Domu” w Fundacji „Innowacyjne Wsparcie Psychologiczne”